Jerzy Ficowski

List do Marca Chagalla(fragment)

I pewnego dnia przyszła mamusia i zabrała mnie do innego mieszkania,

gdzie musiałem do mamusi mówić "pani." Czasem zapominałem

do mamusi mówić "pani" i wtedy mamusia była bardzo zdenerwowana.

A mnie tak trudno było przyzwyczaić się do tego, tak ciężko,

że czasami musiałem szepnąć na ucho mamusi kilka razy:

"Mamusiu, mamusiu, mamusiu."

I pytałem:

"Mamusiu, a jak się skończy wojna, to czy będę mógł mówić

do ciebie głośno - 'mamusiu' "?

Oto wersety z Najnowszego Testamentu.

W nim sześć milionów kart zwęglonych,

a w ocalałych przegląda się od lat

czerwony świecznik pożaru.

A są też świadectwa rzeczy.

W lustrze fryzjera

brodaty przestrach

wzbudził kręgi coraz szersze, szersze,

jak w smutnej wodzie zielonej,

i rozsadziły tamten świat.

Nie zostało nawet odbicie.

Posłałbym panu, panie Chagall,

choćby mały odłamek lustra,

ale one są już głęboko

w warstwie umarłej ery,

a koło nich dostatek kości,

którym bardzo na tym zależy,

aby trochę pomilczeć o nich,

leżących we wszystkich niewiadomych

miejscach, i odmawiać za nie

głośno słowo Mamele.

Dziecko bardzo bało się śmierci. Tuliło się do matki i pytało:

"Mamusiu, czy śmierć bardzo boli?" Matka płakała i mówiła:

"Nie, tylko chwileczkę" - i tak ich zastrzelili.

I powstały nowe pustynie:

piaski Majdanka, Sobiboru,

wydmy Treblinki i Bełżca,

gdzie wiatr układa na wieczny spoczynek

nie krzemień, mikę, piaskowiec -

zmielone w żarnach starych mórz -

ale wapień i węgiel

ludzkiego rodu zrównanego z ziemią.

Ja - człowiek, ja syn tej ziemi,

ja - nie spalony ich brat

jeszcze widzę, jak pana kogut oślepły

chroni ogryzki ludzkich spraw

i w ostatnim dniu zniszczenia

unosi się nad popiołami.